با انواع فن کارت گرافیک آشنا شوید

چرا به فن کارت گرافیک نیاز دارید؟

وظیفهٔ کلی انواع فن کارت گرافیک کنترل دما و جلوگیری از گرم شدن کارت گرافیک است. بعد از واحد پردازش مرکزی CPU کارت گرافیک یا GPU بیشترین تأثیر را در عملکرد رایانه دارد. یک کارت گرافیک ضعیف در عملکرد سیستم تأثیر می‌گذارد و منجر می‌شود که تجربه‌های بصری برای بازی کردن، ویرایش عکس، دیدن ویدئو و غیره ضعیف شود.

ضعیف شدن عملکرد کارت گرافیک تنها یکی از مشکلات فن نامناسب یا ضعیف است. همان‌طور که گفتیم این قطعه وظیفهٔ کنترل دما را برعهده دارد و اگر در این وظیفه شکست بخورد، مشکلات بیشتری را به همراه خواهد داشت.

علت نچرخیدن فن کارت گرافیک و روش‌های رفع مشکل آن یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که انواع فن کارت گرافیک ضعیف می‌تواند برای سیستم ایجاد کند. در واقع به پاسخ به این پرسش که چرا به فن کار گرافیک نیاز داریم؟ باید بگوییم که بسیاری از عملکردهای کارت گرافیک و حتی رایانه به یک خنک‌کننده استاندارد وابسته است.

انواع فن کارت گرافیک براساس عملکرد

یکی از نکات اصولی در راهنمای خرید فن کارت گرافیک، شناخت انواع فن GPU براساس عملکردشان است. عمدتاً انواع کارت گرافیک به 5 مدل تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

1. انواع فن کارت گرافیک، فن‌های Blowers یا دمنده

رایج‌ترین انواع فن کارت گرافیک فن دمنده یا Blowers است. فن‌های دمنده را می‌توان جزوء اولین نوع خنک‌کننده فن دانست که توسط دو کمپانی ANVIDIA و AMD معرفی شدند. عمدتاً فن کارت گرافیک دمنده در کارت‌های گرافیک Reference به‌کار گرفته می‌شود. کارکرد فن دمنده بدین صورت است که هوای گرم از قسمت بالای کارت گرافیک وارد می‌شود. سپس جریان هوا را به سمت پره‌های هیت سینک می‌راند و از آنجا به‌راحتی هوا را از زیر کارت که دارای درگاه HDMI است خارج می‌کند. در نتیجه تهویه جریان هوا بسیار بهینه انجام می‌گیرد.

به‌دلیل عملکرد انواع فن کارت گرافیک Blowers، این فن عمدتاً به‌صورت تکی استفاده می‌شود و از نوع 4 پین است. بسیاری از کاربران برای افزایش راندمان به‌ویژه گیمر و طراحان از یک خنک‌کننده مایع همراه با فن Blowers استفاده می‌کنند، تا از بالا رفتن دما فن کارت گرافیک جلوگیری کنید. علاوه بر این،‌ انتخاب فن دمنده برای کاربرانی که از کارت‌های گرافیک کراس فایر (Crossfire) یا SLI استفاده می‌کنند، بسیار ایده‌آل است، زیرا به‌خوبی با این GPU ها هماهنگی داشته و جریان هوا را متعادل نگه می‌دارد.

معروف‌ترین مدل فن‌های دمنده را می‌توان سری GTX 1000 کارت‌های گرافیکی دانست، که با توجه به قیمت بالا فن‌های دمنده، این مدل نسبت به دیگر مدل‌ها دارای قیمتی مقرون به صرفه است.

فن دمنده در کارکرد متوسط کمترین میزان صدا را دارد و در بارهای سنگین بسیار پر سروصدا می‌شود. همچنین به‌دلیل عملکرد خنک‌کنندگی متوسط کارت‌های گرافیک با فن Blowers را بهتر است اورکلاک نکنید. برای نصب این فن بیش از دو اسلات روی مادربرد نیاز است.

2. انواع فن کارت گرافیک، فن open-air

یکی دیگر از انواع فن کارت گرافیک فن open-air است. این فن که در بازار با نام Fan GPU نیز شناخته می‌شود از یک روش سنتی برای جریان هوا استفاده می‌کند. در این مدل فن روی سینک حرارتی قرار می‌گیرد و سپس هوای خنک به‌طور مستقیم به Heatsink دمیده می‌شود. برخی از کمپانی‌ها برای اتلاف و انتقال بهتر حرارت، در این فن‌ها از لوله‌های حرارتی استفاده می‌کنند. بیشتر کارت گرافیک‌های میان‌رده، متوسط و گران‌قیمت دارای این مدل فن هستند. همچنین تمام کارت‌های گرافیکی نسخه OC با فن Open- air به بازار عرضه می‌شوند.

فن کارت گرافیک Open- air در مقایسه با دیگر فن‌ها از نظر اندازه بزرگ‌تر بوده و همچنین کارت‌های گرافیکی مورد استفاده از این فن دارای پردازنده یکسانی هستند.

عمدتاً می‌توان در یک کارت گرافیک مجهز به فن Open- air از 2 تا سه فن استفاده کرد و آن را به فرکانس‌های بالاتر اورکلاک کرد.

فن مدل Fan GPU عملکرد و خنک‌کنندگی بیشتری نسبت به انواع فن دمنده دارد و همچنین محبوب‌تر هستند. در واقع علت محبوب بودن این نوع فن را می‌توان به بی‌صدا بودن و داشتن پنل برای اضافه کردن فن تا سه عدد دانست.

همچنین این فن قابلیت نصب روی کارت گرافیک‌های کوچک و در کیس‌های SFF یا Mini-ITX را نیز دارد. تنها عیبی که می‌توان در از فن مدل Open- air گرفت، افزایش دما در داخل کیس است، زیرا به‌دلیل نوع عملکرد، بیشتر جریان هوا را به داخل کیس پخش می‌کند. البته این مشکل را با گذاشتن یک فن قوی یا چند عدد فن در داخل کیس قابل حل است.

3. انواع فن کارت گرافیک، فن All-in-One/Closed-Loop Coolers

یکی دیگر از انواع فن کارت گرافیک با All-in-One یا Closed-Loop Coolers است و با نام اختصار AIO نیز شناخته می‌شود. بزرگ‌ترین ویژگی این مدل فن داشتن دریچه خروجی است تا از ماندن هوای گرم در داخل کیس جلوگیری کند. عملکرد این مدل فن نسبت به مدل دمنده و Open- air بسیار بالاتر بوده و تقریباً با بهترین خنک‌کننده‌ها به‌ویژه مایع همتراز است.

ویژگی خروج هوای گرم از کیس و جلوگیری از بالا رفتن دمای کیس باعث می‌شود تا کاربرانی که دارای فضای محدود برای جریان هوا هستند، از انتخاب این کارت راضی باشند. علاوه بر این با این فن می‌توانند از اورکلاک کردن کارت‌های ویدیویی خود بیشترین بهره را ببرند.

4. انواع فن کارت گرافیک، فن هیبرید/ hybrid

یکی دیگر از انواع فن‌های کارت گرافیک که طراحی منحصربه‌فرد دارد، فن هیبرید است. عملکرد این مدل فن ترکیبی از فن دمنده و open-air است. این فن دارای یک محفظه بخار و سیستم لوله حرارتی برای انتقال گرما از کارت گرافیک است. در مدل سیستم از یک فن برای کشیدن هوا بر روی سینک حرارتی و از از فن دیگر برای خروج هوا از پشت کارت گرافیک استفاده می‌کند. آخرین پردازنده‌های گرافیکی Founder’s Edition سری 3000 انویدیا مجهز به این مدل فن هستند.

5. انواع فن کارت گرافیک، فن‌های سفارشی

یکی از بهترین نکات در راهنمای خرید فن کارت گرافیک، آشنایی با فن‌های سفارشی است. برخی از کمپانی‌های کارت‌های گرافیک حرفه‌ای را تولید می‌کنند مانند MSI GTX 1080 Gaming که اندازه آن‌ها به‌دلیل نیاز به فن‌های پیشرفته نسبت به کارت گرافیک‌های دیگر بزرگ‌تر است. بنابراین برخی از کمپانی‌های مانند گیگابایت، ایسوس و… برای این مدل کارت‌های گرافیک فن اختصاصی یا سفارشی تولید می‌کند. این مدل فن‌ها با توجه به نوع کمپانی تولیدکننده دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد مانند خنک‌کنندگی سریع‌تر، اورکلاک بالاتر، دمای پایین هسته و… است.

عملکرد فن‌های سفارشی بدین صورت است که جریان هوا از روی کارت گرافیک به سمت هیت‌سینک می‌رود. سپس با استفاده از لوله‌های حرارتی جریان هوا از دریچهٔ به بیرون کیس رانده می‌شود. در واقع فن اختصاصی نسبت به دیگر فن‌ها دارای روزنه‌های بیشتری برای عبور جریان هوا و عدم ماندن آن در کیس هستند. اگر جزوء گیمرها، طراحان و دارندگان کارت‌های گرافیک اختصاصی هستید، برای خرید فن سفارشی می‌توانید به مجموعه مدیران شاپ مراجعه کنید.